Mięta pieprzowa, mięta lekarska (Mentha piperita L.) – gatunek byliny należący do rodziny jasnotowatych. Spontaniczny mieszaniec międzygatunkowy mięty nadwodnej (M. aquatica) i mięty zielonej (M. spicata) powstały prawdopodobnie w Anglii ok. 300-350 lat temu i tam wprowadzony do uprawy, początkowo w hrabstwie Sureey, a potem w okręgu Mitcham. Tam też zaczęto go uprawiać i z tego terenu pochodzi pierwszy opis zawarty w \\\”Ray, 1724 Synopsis Methodica Stirpium Britannicarum table 10. figure 2. p. 234\\\”. W Polsce jest rośliną uprawną, czasami dziczejącą (efemerofit).
Charakterystyka
Pokrój
Zielna roślina o pokroju krzewiastym do 90 cm wysokości, wytwarzająca poziome kłącza tuż pod poziomem gruntu (białe) lub powierzchniowe (zielone) (w zależności od wilgotności podłoża).
Łodyga
Wzniesiona, gałęzista (rozgałęziająca się w okółkach liści), 4-kanciasta, o rzadkim owłosieniu na kantach, zielona do brunatnobrązowej w zależności od odmiany, o pustych międzywęzłach lub wypełnionych rzadką parenchymą.
Liście
Ulistnienie nakrzyżległe, liście na wyraźnych, krótkich ogonkach, lancetowatojajowate do podługojajowatych, zaostrzone, nierównomiernie ostro piłkowane. Z wierzchu ciemnozielone, spodem jaśniejsze, z obu stron gruczołkowato, żółto kropkowane.
Kwiaty
W nibyokółkach, zebrane w kątach liści, tworzące nibykłos o walcowatym kształcie. Kwiaty drobne, 5-6 mm długości, obupłciowe lub tylko słupkowe, różowe, czerwonawe do liliowych, kielich rurkowaty o 5 ząbkach, 10-12 nerwowy, lekko bruzdkowany od wystających nerwów i gruczołkowato kropkowany. Pręciki cztery, fioletowe, krótsze od korony. Roślina obcopylna, nektarodajna. Kwitnie od lipca do sierpnia.
Owoce
Rozłupnia rozpadająca się na cztery rozłupki. W rzeczywistości mieszaniec jest praktycznie bezpłodny, najczęściej jedna łodyga zawiązuje jeden owoc, a ze stu owoców tylko 10 jest zdolnych do kiełkowania. W hodowli stosuje się wyłącznie rozmnażanie wegetatywne z podziału roślin lub podziału kłączy.
Biotop
Roślina lubiąca gleby świeże, dość ciężkie, w miarę wilgotne.
Zastosowanie
• Roślina lecznicza
Surowiec zielarski: Liść mięty pieprzowej (Folium Menthae piperitae), którego głównymi składnikami są: olejek miętowy, kwas askorbinowy (25 mg%), karoten (do 40 mg%), rutyna (14 mg%), apigenina, betaina, kwas oleanowy i ursulowy.
Przetwór: olejek miętowy (Oleum Menthae piperitae), w skład którego wchodzą: mentol (monoterpen), który oddziaływuje na receptory zimna, wywołując uczucie chłodu; mentofuran, menton, octan mentolu, walerianian mentolu, felandren, pinen, cyneol, piperyton, jasmon, garbniki (6-12%), flawonoidy.
Działanie: Liście zwiększają wydzielanie soku żołądkowego, pobudzają wytwarzanie żółci, usprawniają pracę jelit. Stosowane są jako środek wiatropędny, przy zaburzeniach trawienia, w schorzeniach wątroby i dróg żółciowych. Mają także właściwości przeciwbakteryjne i nieznacznie uspokajające. Olejek miętowy ma podobne, ale silniejsze działanie, szczególnie jako środek odkażający i uspokajający. Stosowany zewnętrznie w nieżycie nosa, do inhalacji przy nieżytach gardła i oskrzeli. Stanowi także składnik preparatów do użytku wewnętrznego przy zapaleniu dróg żółciowych i w schorzeniach wątroby lub jelit.